Yazan: SİNEM KAPAR ŞAHİNDERE
Eczacı - PİM GRUP Kurucusu ve Eğitim Koordinatörü
Cildimize uyguladığımız kozmetik ürünlerden bazıları düşündüğümüzden çok daha derine ulaşır. Spreyler, parfümler ve pudralar solunum yoluyla; ağız bakım ve dudak ürünleri yutularak; genital bölgeye uygulanan ürünler mukoza tarafından emilerek; cilde uygulanan dğer ürünler ise deriden vücuda girmektedir. Bu nedenle kullandığımız kozmetik ürünlerin mevzuata uygun olması son derece önemlidir. Kozmetik ürünler, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği kurallara uygun olarak piyasaya sunulmalıdır. Ancak, kozmetik ürünlerin piyasaya arzında onay söz konusu değildir; ürünler, bildirimi yapıldıktan sonra piyasaya sunulabilir.
Kozmetik Kanunu Madde 3'e göre, 'Kozmetik ürünün piyasaya ilk kez arz edilmesinden önce Sağlık Bakanlığı’na bildirimde bulunulması zorunludur.' Kozmetik Yönetmeliği Madde 14'e göre 'bildirimi yapılmayan kozmetik ürünlerin piyasaya arz edilmeleri yasaktır.' Ne var ki kozmetik ürünler üzerinde 'Sağlık Bakanlığı'ndan onaylıdır' ve benzeri yazıların yer alması yani iddialar yasal olarak uygun değildir ve ürün için alınmış herhangi bir izni ifade etmez.
Kozmetik ürün satın alırken, Sağlık Bakanlığı'nın kurallarına uygun olarak üretildiğine emin olmak gerekir. Öncelikle bildiriminin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Sağlık Bakanlığı'nın tüketiciler için kullanıma açtığı bir uygulama ile bu kontrolü sağlamak mümkündür.
'EGET EAU DE COLOGNE LAVANDER, EGET TEN LAVANTA YAĞLI SIVI SABUN, EGET TEN LAVANTA YAĞLI TONİK, EGET LAVANTA YAĞLI SABUN, EGET TEN LAVANTA YAĞLI ŞAMPUAN” isimli ürünlerin Sağlık Bakanlığı'na bildirimleri yapılmıştır.
Kozmetik bir ürünün piyasaya arzı için öncelikle ürünü piyasaya arz edecek firmanın, Sağlık Bakanlığı'nın online sistemine kayıt edilmesi ve onaylanması gerekir. Ürün sahibi firmanın, Sorumlu Teknik Eleman (eski adıyla Mesul Müdür) istihdam etmesi de zorunludur. Sorumlu Teknik Eleman ya eczacı olmalı ya da kozmetik alanında 2 yıl çalıştığını belgeleyebilecek bir kimyager, kimya mühendisi ya da biyolog olmalıdır. Bu şartı sağlayan kişi, firmanın piyasaya sunacağı ürünlerin insan sağlığına uygun olarak üretildiğini kontrol etmekle yükümlüdür. Bunun için de önce ürünün üretildiği yerin şartlara uygun olup olmadığını kontrol eder. Sorumlu teknik eleman, ürün formülasyonunun mevzuata uygun olduğundan; ürünün gerekli tüm testlerden geçtiğinden ve uygun şekilde ambalajlandığından emin olmalıdır. Bir ürünün insan sağlığı açısından uygun olup olmadığı, o ürün için hazırlanan toksikolojik raporda değerlendirilmektedir. Bu raporu hazırlama yetkisi herkese verilmez. Sorumlu Teknik Eleman, bu raporun uygun kişi tarafından uygun şekilde hazırlanmasından da sorumludur.
Firma kaydı tamamlanmış ve Sorumlu Teknik Eleman bulunduran bir firmanın insan sağlığına uygun olduğu raporlanmış ürünlerini piyasaya arz etmeden önce, Sağlık Bakanlığı’nın sistemine kayıt ettirmesi gerekir. Ürün Takip Sistemi olarak adlandırılan bu sisteme kayıtlı olmayan bir kozmetik ürünün piyasaya arz edilmesi yasaktır. Sağlık Bakanlığı bu kayıt sistemini çok önemsemektedir. Bu nedenle hem cep telefonu uygulaması üzerinden, hem de internet sitesinden tüm vatandaşların Ürün Takip Sistemi'ne erişimi mümkündür. Cep telefonlarına 'ÜTS Mobil' isimli uygulamayı indirilerek, ürün barkodlarını okutmak suretiyle ürünün kayıtlı olup olmadığı kolayca görülebilir. Kayıtlı olmayan ürünleri kullanmamanızı ve kullandırmamanızı önemle tavsiye ederiz.
Kozmetik ürünler insan sağlığını doğrudan etkileyen ürünler olduğu için seçimi çok önemlidir. Açık yaraya sürülen kontamine bir ürün kan zehirlenmesine ve ölüme sebep olabilir. Bu nedenle testleri ve toksikolojik değerlendirmesi yapılmış bir ürün olduğundan emin olunmalıdır. Bunu sorgulamak her tüketicinin en doğal hakkıdır.
